Metamorfose voor Zutphen

De binnenstad van Zutphen heeft een behoorlijk metamorfose ondergaan. ‘Shared space’ wordt de ruimtelijke herinrichting genoemd. Ofwel: er is geen duidelijke weg met bandenranden en paaltjes, maar een vrij ingerichte ruimte met alleen de noodzakelijke borden. Hier kan iedere gebruiker op eigen wijze zijn of haar weg vinden. Projectleider is Jelle Blaauw. “Zo’n project staat of valt met durf en draagvlak.”

Dit artikel is een ingekorte versie van het artikel Metamorfose voor Zutphen dat in mei 2016 in Stadswerk Magazine (nr. 4) staat. 

De Stadsdiagonaal is het gebied vanaf de nieuwe Kostverlorentunnel naar de Martinetsingel. In dit gebied  ontstaat een ‘fietslint’. Autoverkeer is zoveel mogelijk te gast. De nieuwe inrichting maakt de stad aantrekkelijker en zorgt voor een economische impuls. De provincie Gelderland maakte het project mogelijk met subsidie, via een Stadscontract.

Vanaf het eerste moment gebruikers betrekken

“Het is uitermate belangrijk om de omwonenden en winkeliers te betrekken, om naar hen te luisteren en met hen in gesprek te gaan. Vanaf dag een, nu zo’n anderhalf jaar geleden, hebben mijn collega’s en ik dat gedaan. Tijdens een bewonersavond zijn drie globale ontwerpen van het ontwerpbureau SAB gepresenteerd. Mensen konden hun mening geven over bijvoorbeeld de intensiteit van de verlichting, parkeermogelijkheden en vragen als ‘hoe rijd je van plein af?’ Dit heeft het ontwerpbureau verwerkt en ook is de input vertaald in een verlichtingsplan. Een ander voorbeeld is dat we op het punt kwamen van de realisatie. Breken we alles in een keer open of gefaseerd? We hebben toen een infoavond gepland met winkeliers in een café. Daar hebben we de plannen voorgelegd en konden zij hun mening geven. Dit zorgde er onder andere voor dat een van hen tijdens de werkzaamheden iedere dag om drie uur koffie kwam brengen aan de stratenmakers en een ander kwam elke dag met koeken.”

Plannen en sturen is essentieel

Jelle Blaauw werkt via JS Consultancy bij de gemeente Zutphen. “Dit project startte binnen de  afdeling Programma’s en Projecten van de gemeente Zutphen. De eerste vragen die mijn collega’s en ik onszelf stelden waren ‘wat willen we doen, wat is de omvang van het project en wat pakken we allemaal mee?’ Het begon met een ‘fietsdiagonaal’, maar werd al snel een project ‘van gevel tot gevel’. Op inrichtingsniveau keken we bijvoorbeeld naar: wat willen we met natuursteen, wat met gebakken stenen en willen we wel of geen waterwerk? Vervolgens is ontwerpbureau SAB gaan schetsen. Tegelijkertijd begon ik met een zeer gedetailleerde uitvoeringsplanning. Hoe zit het bijvoorbeeld met aansluitingen? Hoe zit het met flora en fauna en met bodemonderzoek? Ik heb hier ook namen bij gezet; dan kun je gaan afvinken ‘wel of niet van toepassing’. Dat werd het plan van aanpak. Als je praat over de regisseursrol is dat essentieel: dat je snapt wat er moet gebeuren, dat je de complexiteit begrijpt, dat je weet welke spelers er zijn en dat je dit alles vertaalt in een goede doorloopplanning. Je redt dit alleen als je heel goede afspraken maakt en mensen eraan houdt. Durven sturen is essentieel. Bovendien benadruk ik graag dat ik het niet alleen doe. Dit project wordt gedragen door vele mensen en hierin heeft ieder zijn of haar eigen verantwoordelijkheid.”

Regierol pakken

Jelle is ruim 20 jaar werkzaam als civiel projectleider en volgde recent de opleiding Regisseur Openbare Ruimte van JS Consultancy. Maakte dat het verschil bij dit project? “Vroeger zou ik gezegd hebben: er staan hier drie bomen en die moeten weg. Nu zou ik dat nooit meer zo aanpakken. Ik ben niet iemand die de filosofie van shared space heeft bedacht; ik ben een techneut die het ontwerp realiseert met minimale overlast voor winkeliers en bedrijven. Zij moeten het vertrouwen hebben dat het goed komt. Het is daarom belangrijk dat je goed met weerstand en kritiek kunt omgaan en dat je duidelijk bent en het gesprek durft aan te gaan Dit betekent ook kwetsbaar opstellen: kom maar, ik heb de wijsheid niet in pacht. Eigenlijk is het puur persoonlijk en gaat het om vertrouwen. Die sociale kant van regie is wat ik met name heb geleerd in de opleiding.”

In september is de opleiding Regisseur Openbare Ruimte bij JS Consultancy gestart.
Lees hier meer over het programma en de volgende startdata >>