Omgevingswet noodzaakt tot discussie over planning dilemma’s
De discussies over de toekomst van Schiphol, windturbines op land en de Ladder voor duurzame verstedelijking raken aan diverse dilemma’s van de ruimtelijke planning praktijk. Hoe moeten de belangen van economie, leefomgeving en duurzaamheid worden gewogen wanneer diverse overheden betrokken zijn? Als de Omgevingswet daarover niets vastlegt, zal discussie over planning dilemma’s onderdeel moeten zijn van de cultuurverandering in het omgevingsrecht.
Uitwisselbaarheid van omgevingswaarden
Conflicterende belangen en waarden zijn onderdeel van de planning praktijk. Het nationale belang van windturbines op land en bescherming van bestaande omgevingswaarden is daarvan een voorbeeld. De ontwikkeling van windparken heeft onmiskenbaar gevolgen voor landschap, natuur en leefomgeving. Het nieuwe landschap wint het van bestaande waarden omwille van het belang van duurzame energieopwekking. Blijkbaar bestaat er zoiets als een hiërarchie van waarden, maar dat is nergens vastgelegd. Is de voorbereiding van de omgevingsvisie een goed moment voor een brede discussie over de uitwisselbaarheid van omgevingswaarden?
Machtsbalans bewaken
In Amsterdam belemmeren provinciale regels de wens van de gemeente om windturbines te plaatsen. Het lijkt erop dat de Omgevingswet geen verandering brengt in deze praktijk. Hetzelfde geldt voor de groei van Schiphol. Het nationale economische belang moet worden afgewogen tegenover lokale belangen van gezondheid en leefomgevingskwaliteit. Op grond van welke beginselen kan dat op legitieme wijze gestalte krijgen? Via instructieregels bovengemeentelijke belangen laten doorwerken in omgevingsplannen zou niet meer moeten kunnen.
Planning door de schaalniveaus heen
Met het oog op de internationale concurrentiepositie moet de Randstad zich ontwikkelen tot een metropool van internationale allure. Daarbij speelt onder andere de vraag of we moeten investeren in binnenstedelijke compacte ontwikkeling in de vier kernsteden of door groei van de omliggende oorspronkelijke groeikernen. De nieuwe Ladder voor duurzame verstedelijking geeft prioriteit aan binnenstedelijke ontwikkeling. Maar er is evenzo veel te zeggen voor de tweede optie met het oog op klimaatverandering.
De notie van het bestaan van planning dilemma’s maakt discussie erover noodzakelijk in het kader van nationale en provinciale omgevingsvisies. Zonder die discussie blijven gemeenten met omgevingsplannen tegen dezelfde conflicten aanlopen als nu.
Wilt u uw team (tijdelijk) versterken met een professional die kennis en expertise heeft op het gebied van de Omgevingswet? Bel of mail vandaag nog voor een kennismakingsgesprek met Guido Termont, Directeur Ruimte & Infra, guidotermont@jsconsultancy.nl of 06 – 33 32 19 61.